Van Bi

---

Van bi là một trong những thiết bị không thể thiếu trong hệ thống cấp thoát nước, khí nén và nhiều lĩnh vực công nghiệp nhờ khả năng đóng mở nhanh, vận hành dễ dàng và độ bền vượt trội. Nhưng chính xác thì van bi là gì? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng ra sao? Hãy cùng Sắt Thép Biên Hòa khám phá tất cả những thông tin quan trọng về loại van này ngay sau đây!

Van bi là gì?

Van bi (tiếng anh là Ball Valve) là là loại van công nghiệp dùng để đóng/mở hoặc điều tiết dòng chảy nhờ viên bi rỗng xoay 90 độ bên trong thân van. Khi lỗ trên viên bi thẳng hàng với đường ống, môi chất sẽ đi qua; ngược lại, khi lỗ này vuông góc với đường ống, dòng chảy sẽ bị chặn hoàn toàn.

Với thiết kế đơn giản, vận hành linh hoạt và độ bền cao, van bi được ứng dụng rộng rãi trong hệ thống cấp thoát nước, xử lý khí nén và các ngành công nghiệp. Tùy theo nhu cầu, van có thể điều khiển bằng tay gạt, mô-tơ điện hoặc khí nén, giúp tối ưu hiệu suất và đảm bảo hoạt động ổn định cho hệ thống đường ống.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van bi

Cấu tạo

Van bi là thiết bị điều khiển dòng chảy có thiết kế đơn giản nhưng mang lại hiệu suất cao. Các bộ phận chính của van bi bao gồm:

• Thân van: Là bộ khung bảo vệ và liên kết các thành phần bên trong, thường được chế tạo từ thép không gỉ, đồng, gang hoặc thép carbon nhằm phù hợp với từng điều kiện vận hành khác nhau.
• Bi van (hay còn gọi là đĩa van): Có hình dạng cầu với một lỗ khoét xuyên tâm. Khi xoay, bi van có thể kiểm soát dòng chất lỏng hoặc khí đi qua van. Chất liệu sản xuất bi van thường là thép không gỉ để tăng khả năng chịu lực và chống ăn mòn.
• Trục van: Bộ phận kết nối giữa tay điều khiển và bi van, truyền lực xoay giúp điều chỉnh trạng thái đóng/mở của van. Trục thường được làm từ thép hợp kim có độ bền cao để chịu lực tốt.
• Gioăng làm kín: Được chế tạo từ cao su chịu nhiệt, PTFE (Teflon) hoặc các vật liệu có khả năng chống rò rỉ, giúp duy trì độ kín khít khi vận hành.
• Tay gạt hoặc bộ điều khiển: Dùng để vận hành van. Tay gạt thường được sử dụng cho các hệ thống có kích thước nhỏ, trong khi tay quay hoặc bộ điều khiển điện, khí nén phù hợp với van bi cỡ lớn và hệ thống tự động hóa.

Nguyên lý hoạt động

• Nguyên lý hoạt động của van bi dựa trên chuyển động xoay của viên bi bên trong thân van để kiểm soát dòng chảy.
• Khi van mở hoàn toàn, lỗ khoét trên bi van thẳng hàng với đường ống, cho phép dòng lưu chất đi qua dễ dàng.
• Khi van đóng hoàn toàn, bi van xoay 90 độ, khiến lỗ khoét vuông góc với dòng chảy, ngăn chặn hoàn toàn lưu chất.
• Nếu cần điều chỉnh lưu lượng, người vận hành có thể xoay bi van một góc nhỏ hơn 90 độ để giảm hoặc tăng lượng chất lỏng/chất khí đi qua. Tuy nhiên, van bi chủ yếu dùng để đóng/mở nhanh chóng hơn là điều tiết dòng chảy liên tục, vì áp suất cao và tạp chất trong môi trường có thể làm mòn gioăng làm kín hoặc gây kẹt bi van.

Phân loại van bi

Phân loại theo kiểu kết nối

• Van bi kết nối ren: Được thiết kế có hai đầu ren trong hoặc ren ngoài theo các tiêu chuẩn như BSP, NPT, giúp lắp đặt dễ dàng mà không cần hàn hoặc sử dụng mặt bích. Nhờ thiết kế nhỏ gọn và trọng lượng nhẹ, loại van này phù hợp với hệ thống đường ống có kích thước vừa và nhỏ.

• Van bi kết nối bích: Là dòng van được sản xuất có hai đầu mặt bích được gia công theo các tiêu chuẩn quốc tế như JIS, ANSI, DIN, giúp tạo liên kết chắc chắn với hệ thống đường ống. Việc lắp đặt được thực hiện bằng cách siết chặt bu lông qua các lỗ trên mặt bích, đảm bảo độ kín khít cao và hạn chế rò rỉ.

• Van bi kết nối hàn: Là van bi có hai đầu được hàn trực tiếp vào đường ống, giúp tạo liên kết vững chắc và hạn chế tối đa tình trạng rò rỉ. Loại van này có hai kiểu kết nối chính: hàn lồng (Socket Weld) dành cho đường ống nhỏ và hàn đối đầu (Butt Weld) dành cho đường ống lớn.

• Van bi kết nối nhanh: Được thiết kế để tháo lắp dễ dàng mà không cần sử dụng ren hoặc mặt bích. Loại van này thường có khớp nối nhanh giúp giảm thời gian lắp đặt và bảo trì, thuận tiện cho các hệ thống cần thay thế van thường xuyên.

Phân loại theo số lượng mảnh thân van

• Van bi một mảnh: Được sản xuất có thân đúc nguyên khối, giúp giảm nguy cơ rò rỉ tại các mối nối. Loại van này có thiết kế đơn giản, giá thành thấp nhưng không thể tháo rời để sửa chữa hoặc bảo trì. Khi gặp sự cố, van thường phải được thay thế hoàn toàn.

• Van bi hai mảnh: Là dòng van có thân gồm hai phần được lắp ghép với nhau, cho phép tháo rời để bảo trì hoặc thay thế linh kiện bên trong. Loại van này có độ bền cao, phù hợp với nhiều môi trường làm việc khác nhau.

• Van bi ba mảnh: Là loại van được thiết kế với ba phần thân riêng biệt, giúp tháo rời và bảo trì dễ dàng mà không cần tháo rời đường ống. Loại van này thường được sử dụng trong các hệ thống yêu cầu bảo trì thường xuyên.

Phân loại theo phương thức điều khiển/vận hành

• Van bi tay gạt: Dòng van sử dụng một tay gạt đơn giản để điều khiển đóng/mở van. Khi xoay tay gạt 90 độ, viên bi bên trong sẽ thay đổi vị trí để cho phép hoặc chặn dòng chảy.

• Van bi tay quay: Là dòng van được trang bị một vô lăng giúp người vận hành đóng/mở van một cách dễ dàng. Hệ thống bánh răng trợ lực giúp giảm lực tác động khi điều khiển, phù hợp với các loại van có kích thước lớn hoặc áp suất cao.

• Van bi điều khiển điện: Dòng van bi được tích hợp mô-tơ điện để tự động đóng/mở van mà không cần tác động thủ công. Loại van này có thể điều khiển từ xa thông qua hệ thống điện tử, giúp tăng độ chính xác và tiện lợi khi vận hành. Van có hai chế độ chính: ON/OFF (đóng mở hoàn toàn) và tuyến tính (điều chỉnh lưu lượng theo mức mong muốn).

• Van bi điều khiển khí nén: Loại van này được sử dụng áp lực khí nén để vận hành đóng/mở van, mang lại tốc độ phản hồi nhanh và ổn định. Van có hai loại chính: Tác động đơn (chỉ dùng khí nén để mở, đóng bằng lò xo) và tác động kép (sử dụng khí nén cho cả hai quá trình đóng/mở).

Phân loại theo vật liệu

• Van bi đồng: Được làm từ chất liệu đồng thau, có khả năng chống ăn mòn tốt và chịu nhiệt độ ổn định. Để tăng độ bền, van thường được mạ một lớp niken hoặc crom. Với trọng lượng nhẹ và giá thành hợp lý, van bi đồng là lựa chọn phổ biến trong hệ thống nước sinh hoạt, khí nén và điều hòa.

• Van bi inox: Được sản xuất từ thép không gỉ, có khả năng chịu hóa chất, nhiệt độ cao và áp suất lớn. Loại van này có độ bền cao, không bị gỉ sét, thích hợp cho môi trường làm việc khắc nghiệt. Van bi inox thường có các loại như inox 201, inox 304 và inox 316, trong đó inox 316 có khả năng chống ăn mòn tốt nhất, phù hợp với ngành thực phẩm, y tế và hóa chất.

• Van bi gang: Là loài van có độ bền cơ học cao, khả năng chịu lực tốt và giá thành rẻ hơn so với inox hoặc thép. Để hạn chế gỉ sét, van thường được phủ một lớp sơn epoxy hoặc mạ kẽm. Loại van này thích hợp cho hệ thống nước thải, cấp thoát nước và các ứng dụng có áp suất trung bình.

• Van bi thép: Là dòng van được chế tạo từ thép carbon hoặc thép hợp kim, có khả năng chịu áp suất và nhiệt độ rất cao. Với kết cấu chắc chắn, khả năng chống va đập tốt, van bi thép thường được sử dụng trong các hệ thống công nghiệp nặng, dầu khí và hơi nóng.

Ưu và nhược điểm của van bi

Ưu điểm

• Cấu tạo đơn giản nhưng cứng cáp, có thể hoạt động ổn định trong thời gian dài mà ít gặp sự cố.
• Van có thể vận hành trong điều kiện áp suất lớn mà vẫn đảm bảo độ kín khít.
• Van thích hợp với các hệ thống yêu cầu thao tác đóng/mở nhanh chóng, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu suất vận hành.
• Do có thiết kế đơn giản, không yêu cầu nhiều công đoạn bảo trì, giúp giảm chi phí vận hành.

Nhược điểm

• Khi đóng/mở nhanh, lực ma sát giữa bi van và gioăng làm kín rất lớn, làm các bộ phận này nhanh bị hao mòn.
• Nếu lưu chất có chứa nhiều cặn bẩn hoặc có độ nhớt cao, van bi dễ bị kẹt và không thể hoạt động hiệu quả.
• Dù có thể kiểm soát dòng chảy, nhưng độ chính xác không cao bằng các loại van chuyên dùng để điều tiết như van bướm hay van cầu.

Ứng dụng của van bi

Van bi được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhờ khả năng vận hành linh hoạt, đóng/mở nhanh và chịu được áp lực cao. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến:

• Hệ thống cấp thoát nước: Được sử dụng để kiểm soát dòng chảy trong hệ thống đường ống nước dân dụng và công nghiệp, bao gồm các trạm xử lý nước, hệ thống dẫn nước sinh hoạt, tưới tiêu…
• Ngành dầu khí và hóa chất: Ứng dụng trong hệ thống dẫn dầu, khí đốt, hóa chất nhờ khả năng chịu áp lực lớn và chống ăn mòn tốt.
• Công nghiệp thực phẩm và dược phẩm: Dùng trong hệ thống sản xuất và chế biến thực phẩm, nước giải khát, dược phẩm, nơi yêu cầu van có độ kín cao, an toàn với sức khỏe.
• Hệ thống PCCC: Được lắp đặt trong các hệ thống chữa cháy tự động, đảm bảo khả năng đóng/mở nhanh khi cần thiết.
• Ngành hàng hải và đóng tàu: Sử dụng trong các hệ thống cấp thoát nước, nhiên liệu, dầu bôi trơn trên tàu thuyền và công trình ngoài khơi.
• Hệ thống HVAC (điều hòa không khí, thông gió, sưởi ấm): Kiểm soát lưu lượng chất lỏng trong hệ thống làm mát, lò hơi, tản nhiệt…

Bảng báo giá van bi cập nhập mới nhất 29/03/2025

Báo giá van bi tay gạt

Báo giá van bi mặt bích

Báo giá van bi điều khiển

Qua bài viết trên, Sắt Thép Biên Hòa hy vọng đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về van bi, từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động đến các loại phổ biến và ứng dụng thực tế. Với những ưu điểm vượt trội về độ bền, khả năng đóng/mở nhanh và vận hành linh hoạt, van bi là lựa chọn tối ưu cho nhiều hệ thống công nghiệp và dân dụng. Nếu quý khách cần tư vấn thêm hoặc tìm kiếm sản phẩm phù hợp, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ tận tình!

THÔNG TIN LIÊN HỆ CÔNG TY TNHH DV XD VÀ TM LỘC THIÊN

• Địa chỉ:  số 16/ 108B, Kp. 3, P. Tam Hòa, Tp. Biên Hòa, Tỉnh Đồng Nai
• Fanpage: facebook.com/congtylocthien
• Email: [email protected]
• Điện Thoại: 0945 906 363 – (0251) 3913 360
• Website: satthepbienhoa.vn